Bir Var Olma Meselesi

Görünür olmak için verdiğimiz çaba, bizim için ne anlam ifade ediyor? Bilinmek, tanınmak neden bu kadar önemli? Nasıl olmazsa olmaz bir ihtiyacımıza dönüştü? Görünür olduğumuzda sahip olmadığımız neyi elde edeceğimizi düşünüyoruz? Fark edilme isteğimiz, anlayış ve kabul görme ihtiyacımızdan kaynaklanır. Ebeveynlerine her seslendiğinde sesini duyuramamış, anlattıkça anlayış görememiş ve varlığı kabul edilmemiş bir kişinin; çocukluk ve gençlik döneminde ihtiyaçları yeteri kadar karşılanmamıştır. Kabul görmemiş biri, zamanla kabul etmekte zorlayan birine dönüşebilir. Var olmak için görünür olmaya çabaladıkça, bu çabanın içinde kaybolur.

Diğerlerinden ne kadar farklı olduğunu göstermek, gerçeklikten uzak bir “ben” var etmek, bir başkasının zihninde yer edinmek ve saygı görmek için verilen uğraş, stresi ve kaygıyı arttırır. Bunları elde etmek için aşırı olan her türlü davranış, kişiyi kendinden ve asıl önemsediklerinden uzaklaştırır. Her yerde görünür olma ve beğenilme isteği, kişinin kendini olduğundan başka bir şekilde sunmasına sebep olabilir. Bu durumda kendini tanımakta zorlanan, bir başkasını anlayamaz hale gelir ve sosyal ilişkilerinde zorluklar yaşamaya başlar. Bulunduğu ortamlarda bu arzusuna ulaşamayan birinin, duyduğu üzüntünün etkisiyle ruminasyonu artabilir.

Peki görünür olma çabasının neden olduğu tahribatlardan etkilenmemenin yolu görünür olmaktan kaçınmak mıdır? Görünür olma korkumuz, bizimle ilgili ne söylüyor? Görünmez olmak için neden köşe bucak kaçıyoruz? Fark edildiğimizde ne olacağını düşünüyoruz? Sürekli baskılanan, her hareketi büyüteçle gözlemlenen, hata yapma payı bırakılmadan her şeyinin hesaplandığı bir ortamda büyüyen biri, görünür olma korkusu yaşar. “Bana bulaşmayan yılan bin yaşasın” düşüncesiyle hareket edip bir hayaletmiş, sanki gerçekten bir hayalet olabilirmiş gibi hayatını geçirebilir.

Görünür olmak demek, varlığını olduğu gibi kabul ettirememek demek olabilir. Ancak, gölgelerde saklanan biri; yeteneklerini, becerilerini de saklamış olur ve yine gerçekten kim olduğunu bilemez. Başkalarının dikkatini çekmek istememek, kıskançlığın dolayısıyla eleştirinin ve reddedilmenin de ortaya çıkmasından korkmakla ilişkilidir. Onay alma ihtiyacı içinde olan biri, yalnız kalmaktan korktuğu için görünmez olmayı seçer. Bu durumların hepsi de kişinin huzursuzluğunu, kaygısını ve stresini arttırır. Görünmez olma arzusu olan biri de en az görünür olmak isteyen biri kadar kendinden uzaklaşır.

Her ne kadar üzücü olsa da fark edilmek için aşırı bir çaba sarf etmemek ve her ne kadar korkutucu olsa da saklambaç oynamaktan vazgeçmek, kendimizle tanışmamız için iyi bir başlangıçtır. Birçok yıldızın aynı anda parlayabileceğini anlamak, dikkat çekme arzusuyla baş etmeyi kolaylaştırır. Kökleri sağlam olan bir çiçeğin açması gerektiğini kabul etmek, tohumun filizlenmesini sağlar. Var olmamızın sebebini anladığımızda ve bu anlayış doğrultusunda davrandığımızda, psikolojik esnekliğe de sahip oluruz.

Psikolog Elif Büşra Bozali